PRATYAHARA

Genelde pratyahara , duyuların geri çekilmesi olarak çevrilir. Duyuların çeperdeki cilltten varlığın özüne, yani ruha doğru çekilmesi..Zihin sustuğu anda ruh kendi makamında huzura erer ve zihin çözülür. Duyumsal etkinliği dış nesnelerin egemenliğinden çıkması psiko –fizyolojik rizayetin son aşaması olarak kabul edilir. Artık duyular, duyumsal etkinlik, bellek vs yoginin dikkatini karıştırmayacak, dikkatini dağıtmayacaktır. Her türlü etkinlik askıya alınmıştır.

DHARANA( YOĞUNLAŞMA), DHYANA( MEDİTASYON), SAMADHİ

Yoğunlaşmak, tam dikkat kesilmek demektir.

Dhr; sıkı tutmak kökünden gelir. Aslında bir ekagratadır( düşüncenin tek bir noktada toplanması) ama içeriği sadece kavramsaldır.

Patanjali bu konuda şöyle bir tanım yapar: “düşüncenin tek bir noktaya toplanması.” Vyasa genellikle”göbek deliği merkezine, kalp lotusuna, kafanın içindeki ışığa, burnun ucuna, dil ucuna veya herhangi bir yere veya dış nesneye “ yönelinerek yoğunlaşmanın elde edileceğini söyler. Düşüncenin toplanacağı bir nesne olmadan dharananın elde edilemeyeceğini ekler.Zihnin bir nesneye yoğunlaşması için gereken zaman on iki pranayamanın tuttuğu zamana eşittir.(yani on iki denetimli eşit ve yavaşlatılmış nefes alıp verme süresine)

Bu tek nesneye yoğunlaşma on iki kez uzatılarak Yoga Meditasyonuna DHYANA' ya erişilir. Patanjali dhyanayı ‘ birleşmiş düşüncenin bir akışı olarak tanımlar ve Vyasa bu tanıma şu açıklamayı ekler: ‘ Diğer nesneleri özümsemek için her türlü çabadan bağımsız olarak sadece meditasyon nesnesini özümsemeye yönelik zihinsel süreklilik’ der. Vicnanabhikshu bu süreci şöyle açıklar : Bir noktada dharana uygulandıktan sonra zihin, meditasyon nesnesinin yardımıyla, başka bir işlevin istenç dışı müdahelesinin yarattığı herhangi bir kesintiye uğramadan, yeterince uzun süre kendisiyle karşı karşıya kalmayı başarmışsa o zaman dhyanaya erişilir. 

Yoga uzuvlarının son üçü birbirlerine öylesine sıkı sıkıya bağlı " deneyimler"i ve "haller"i temsil eder ki, hepsine birden aynı ad verilmiştir : samyama( birlikte gitmek, vasıta ). O zaman samyamayı belli  bir düzlemde gerçekleştirmek, orada aynı anda "yoğunlaşma" yı, "meditasyon"u ve "samadhiy"i gerçekleştirmek anlamına gelir. 

Samadhi,sanskrit bir sözcüktür. Birlik, bütünlük,içinde eriyip yok olma, zihnin mutlak yoğunlaşması; birleşme anlamına gelir. 

 

KAYNAKÇA: 

Yoga, Mircea Eliade